«هبتالله علیزی» رئیس ستاد ارتش دولت پیشین افغانستان مدعی شده که جریانهای مخالف طالبان در سه سال گذشته تنها به اختلافات و درگیریهای داخلی مشغول بودهاند و تمام تلاششان در جهت قدرتزدایی در برابر یکدیگر بوده است.
وی افزوده این جریانها به جای مبارزه با طالبان، درگیر رقابت و سرکوب یکدیگر بوده و طی سه سال گذشته هیچ موفقیت یا تقویتی در برابر طالبان نداشتهاند.
مخالفان طالبان در شرایط کنونی با چالشهای متعددی روبهرو هستند. یکی از مهمترین این چالشها، فقدان انسجام و اتحاد میان این گروههاست. اختلافات داخلی و نبود رهبری واحد، انرژی و منابع آنها را صرف رقابتهای بیهوده کرده است، در حالی که طالبان با یکپارچگی و انسجام توانستهاند قدرت خود را حفظ و حتی تقویت کنند. از سوی دیگر، این جریانها فاقد پایگاه مردمی بوده و فاصله آنها از مردم باعث شده است که اعتماد عمومی به آنها کاهش یابد.
مشکل دیگر، نبود یک استراتژی مشخص برای مقابله با طالبان است. جریانهای مخالف، نهتنها در ارائه برنامهای جامع برای مبارزه با طالبان ناکام بودهاند، بلکه به دلیل اتکای بیش از حد به حمایتهای خارجی، در نگاه مردم به عنوان ابزارهایی وابسته و فاقد استقلال شناخته میشوند. این وابستگی مقبولیت آنها را تضعیف نموده و از توان آنها برای اقدامات مستقل نیز کاسته است.
با وجود این چالشها، اگر این جریانها بخواهند جایگاه خود را بازسازی کنند و به نیرویی اثرگذار در برابر طالبان تبدیل شوند، باید گامهای مهمی بردارند. اولین و ضروریترین اقدام، کنار گذاشتن اختلافات داخلی و ایجاد وحدت است. همگرایی و تشکیل یک جبهه و احدکه همه طرفها خود را در آن سهیم بدانند، میتواند نهاد منسجم و قابل اعتمادی را به وجود آورد که در تحولات کشور نقش آفرین باشد.
اعتمادسازی میان مردم افغانستان نیز یکی دیگر از اولویتهاست. مخالفان طالبان باید نشان دهند که دغدغه اصلیشان مردم است و برای این هدف، برنامههای عملی ارائه کنند. همچنین، به جای تکیه بر حمایتهای خارجی، باید بر جذب نیروهای داخلی و ایجاد ساختاری مردمی تمرکز کنند.
راهاندازی یک استراتژی جامع و واقعبینانه برای نیز گامی اساسی در این مسیر است. این استراتژی باید شامل اقدامات سیاسی، نظامی و دیپلماتیک باشد و توانایی پاسخگویی به نیازهای کنونی افغانستان را داشته باشد. علاوه بر این، کاهش وابستگی به قدرتهای خارجی و تلاش برای حفظ استقلال سیاسی و عملیاتی، میتواند محبوبیت و نفوذ این جریانها را در جامعه افزایش دهد.
بنابراین مخالفان طالبان در شرایط فعلی فاقد توانایی لازم برای ایجاد یک جبهه مؤثر هستند. اما عبور از اختلافات درونی، بازسازی اعتماد مردمی و تعریف یک مسیر روشن و منسجم میتواند به آنها کمک کند تا نقشی تأثیرگذار در تحولات آینده افغانستان ایفا کنند. اگر این گامها با جدیت و اراده برداشته شوند، احتمال موفقیت آنها در تحولات افغانستان افزایش خواهد یافت.
