سازمان بینالمللی مهاجرت (IOM) در گزارش تازه خود گفته که در یک هفته پسین بیش از ۸۶ هزار مهاجر افغان به افغانستان بازگشته و در همین مدت، بیش از ۵۷ هزار تن دیگر، این کشور را ترک کردهاند.
پیش از این هم سازمان بینالمللی مهاجرت در گزارشی اعلام کرده بود که تنها در سه ماه نخست سال روان بیش از نیم میلیون نفر از افغانستان مهاجرت کردهاند. این سازمان از حکومت افغانستان و سازمانهای حامی مهاجران خواسته است که به وضعیت عودتکنندگان رسیدگی کنند.
این درحالی است که افغانستان هماکنون با سطح بلند فقر و بیکاری مواجه است و طبق گزارشها بیش از نیمی از جمعیت کشور به کمکهای بشردوستانه نیازمند است. افزون بر این، ناامنی غذایی، گرسنگی و افزایش موارد سوء تغذی از دیگر چالشهایی است که زندگی هزاران نفر را در کشور تهدید میکند.
بازگشت مهاجران در چنین وضعیتی نگرانی مهاجران و عودت کنندگان را افزایش داده و برخی کارشناسان تاکید میکنند که بازگشت مهاجران در مرحله فعلی، نیاز به تمهیدات و تدابیر فوری دارد که به اساس آن حداقل نیازهای اولیه جمعیت عودتکنندگان همانند مواد خوراکه، البته و سرپناه فراهم شود.
فصل سرما از یکسو و دست خالی مهاجران عودتکننده از سوی دیگر ضرورت رسیدگی حکومت و نهادهای کمککننده به وضعیت عودت کنندگان را دو چندان میسازد.
هرچند حکومت طالبان طی ماههای پسین با تشکیل کمیته رسیدگی به وضعیت مهاجران و عودت کنندگان تلاشها و اقدامات موثری را در این جهت انجام داده است، با آن هم عودت کنندگان انتظار دارند حکومت و نهادهای کمککننده ملی و بینالمللی تلاشهایشان را برای رسیدگی به وضعیت آنان بیشتر نمایند.
نکته مهم دیگر در مسئله مهاجرت افغانستانیها این است که باید راه حل پایدار و مطئمن برای حل معضل مهاجرت در کشور جستجو شود. بدون شک یکی از راههای پایدار برای حل این معضل، ایجاد فضای کار و اشتغال برای عودتکنندگان است.
حل مشکل بیکاری برای عموم مردم و بویژه جمعیت عودت کنندگان روند مهاجرت از کشور را تا حد زیادی متوقف خواهد کرد؛ چه این که علت عمده مهاجرت از کشور در نیم قرن اخیر و بویژه سه سال حاکمیت دوباره طالبان، نبود فضای کار و اشتغال بوده است.
با این حال، اگر حکومت فعلی در همکاری و همسویی با نهادهای کمککننده و جامعه بینالمللی بتواند معضل بیکاری را حل کند بحران مهاجرت هم به خودی خود کاهش خواهد یافت. درغیر آن، این چرخه متوقف نخواهد شد و بحران مهاجرت افغانها همچنان چالشی برای افغانستان، منطقه و جهان باقی خواهد ماند.
